Помнікі гісторыі

Яркім помнікам архітэктуры і культуры пачатку XVIII стагоддзя з’яўляецца касцёл Нараджэнне Прасвятой Багародзіцы ў стылі барока і езуіцкі калегіум (цяпер мужчынскі праваслаўны манастыр), які прылягае да яго.

Традыцыйныя кірмашы ў мястэчку Юравічы (XVIII-XIX ст.) апеты народным пісьменнікам Беларусі Іванам Мележам. З 1926 г. па 1931 г. Юравічы з’яўляліся цэнтрам аднайменнага раёна.

У гады Вялікай Айчыннай вайны на тэрыторыі Юравіцкага сельскага Савета вяліся жорсткія баі, дзейнічалі падпольныя і партызанскія атрады і групы.

У цяперашні час у Юравіцкім сельскім Савеце пражывае 1926 чалавек.

Населены пункт Юравічы ўключаны ў “Залатое кольца Гомельшчыны”.

З мэтай адраджэння н.п. Юравічы Гомельскі абласны выканаўчы камітэт прыняў рашэнне аб зацвярджэнні мерапрыемстваў па добраўпарадкаванні дадзенага населенага пункта ад 13 сакавіка 2006 г. №187.

У мэтах выканання дадзенага рашэння ажыццяўляецца вялікая праца, у тым ліку і па музеефікацыі стаянкі першабытнага чалавека, узрост якой прыкладна 26,5 тысяч гадоў. 

У цяперашні час Інстытут гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі праводзіць тут шырокамаштабныя раскопкі, навуковым кіраўніком якіх з’яўляецца доктар гістарычных навук Калечыц Алена Генадзьеўна. Вялікая колькасць знаходак пацвярджае старажытнасць палеалітычнага паселішча. Адной з найбольш сенсацыйных знаходак, унікальнай для Беларусі, з’яўляецца захаваная цалкам галава маманта з біўнямі. Па здагадцы кіраўніка раскопак Калечыц Алены Генадзьеўны на месцы раскопак будуць знойдзены астанкі па меншай меры яшчэ двух мамантаў.

Юравіцкі храм

З 1680 г. у Юравічах сваю місію ажыццяўляў ордэн езуітаў. Марцін Тураўскі пасяліўся тут у 1673 г., пабудаваў драўляную капліцу, якую асвяціў 8 верасня ў прысутнасці бернардзінцаў з Мазыра, шляхты і сялян. Галоўнай святыняй у ёй была цудатворная ікона Божай Маці Юравіцкай.

Будаўніцтва драўлянага касцёла для святыні пачалося прыкладна ў 1701 г. У 1705 годзе місія згарэла. Узвядзенне цаглянага храма па няпоўных звестках пачалося з 1717 года. Яно працягвалася 40 гадоў. Галоўная падзея адбылася 5 верасня 1758 года. Менавіта ў гэты дзень цудатворны абраз Божай Маці Юравіцкай стараннем  ксяндза Яна Карпоўскага перанесены ўрачыста з драўлянага ў раскошны, цудоўны храм. У саборы ў гэты дзень служыў архімандрыт Сядлецкі з Оўруцкага манастыра бенедыкцінаў. З тых часоў у Юравічах асабліва ўшаноўваецца свята ў гонар Нараджэння Прасвятой Багародзіцы, якое прыпадае на 8 верасня.Касцёл Нараджэнне Прасвятой Багародзіцы не ўступаў па раскошы храмам буйных гарадоў. Ён уяўляў сабой трохнефную базіліку з двухвежавым галоўным фасадам. У паўночнай вежы знаходзіўся гадзіннік з боем, у паўднёвай – званы. З паўночнага боку ад касцёла размяшчаўся шырокі гаспадарчы двор і фруктовы сад. За манастырскай агароджай знаходзіўся будынак школы. Пасля роспуску ў 1773 г. Папам Рымскім Кліментам II у Расіі ордэна езуітаў у Юравічах пасяліліся бернардзінцы, а пасля іх - капуцыны.

У 1832 годзе бернардзірскі манастыр па загаду імператара Мікалая I за ўдзел у мяцяжы быў закрыты. У 1855 годзе Габрыэла Горват тайна вывезла ў Кракаў Ікону Божай Маці Юравіцкай, дзе яна і цяпер знаходзіцца ў касцёле святой Варвары.

27 лістападзе 1864 г. па загаду епіскапа Мінскага і Бабруйскага Міхаіла Юравіцкі касцёл быў прыняты ў праваслаўнае ведамства, перабудаваны ў праваслаўную царкву і быў асвячоны.

Далейшае жыццё храма звязана са свяшчэннікам Аляксандрам Біруковічам, які пасля смерці быў пахаваны каля манастырскай сцяны.

У 1917 годзе манастыр быў закрыты. У гады Вялікай Айчыннай вайны тут гаспадарылі акупанты. Пасля ваеннага ліхалецця манастыр стаў прытулкам для малалетніх сірот. Затым да сярэдзіны 80-х гадоў мінулага стагоддзя ў ім размяшчалася дапаможная школа для дзяцей з затрымкай псіхічнага развіцця.

І толькі параўнальна нядаўна ён здабыў сапраўднае прызначэнне. У 1993 годзе ў Юравічы прыехала ігумення (матушка Аліпія). А з 1994 года сумесна з ёй жылі і неслі службу некалькі манашак.

З 2005 г. манастыр з’яўляецца мужчынскім і кіруе ім іераманах Ілья. У цяперашні час намеснік манастыра  ігумен Аўксенцій (Абражэй).

Свята-Раства-Багародзічны мужчынскі манастыр — значны помнік архітэктуры позняга барока ў Беларусі і адзіны на Палессі.

Першае ўпамінанне ў пісьмовых крыніцах пра мястэчка Калінкавічы датуецца кастрычнікам 1560 года.Калінкавіцкі раён быў утвораны 17 ліпеня 1924 г., а мястэчка Калінкавічы набыло статус горада 3 ліпеня 1925 года.

Вялікая роля ў асэнсаванні і адраджэнні гістарычнай памяці належыць экспазіцыі Калінкавіцкага краязнаўчага музея, якая пастаянна дзейнічае: “Прырода роднага краю і яе ахова”, “Фрагменты гісторыі ці мінулае Калінкавіцкага краю ў матэрыяльных сведчаннях”, “Вялікім вогненным гадам светлую памяць захоўваючы”, “Калінкавіцкі строй. Песня маіх дзядоў”.

На ўсходняй ускраіне вёскі Ліпава размешчаны помнік архітэктуры - Сядзібна-паркавы комплекс сярэдзіны XIX стагоддзя, які належаў роду Горватаў.

У час Другой сусветнай вайны такія лагеры – з’ява практычна невядомая за межамі Беларусі. 26 чэрвеня 2004 г. у г.п. Азарычы быў адкрыты музей памяці ахвярам фашызму Азарыцкіх лагераў смерці.

Звесткі пра зверствы фашыстаў у Азарыцкім лагеры смерці былі прадстаўлены на Нюрнбергскім працэсе ў якасці абвінавачвання ў злачынствах супраць чалавецтва.

Помнікі Калінкавіцкага раёна

На тэрыторыі Калінкавіцкага раёна знаходзіцца 172 помнікі гісторыі, культуры, архітэктуры і археалогіі. 

З іх: 

воінскія захаванні - 64 (54 брацкія магілы, 2 магілы членаў арганізацыі "Смугнар", 3 магілы воінаў-інтэрнацыяналістаў, 5 індывідуальных магіл партызанаў перыяду Вялікай Айчыннай вайны)

помнікі архітэктуры – 3

помнікі археалогіі – 24

помнікі землякам – 25

мемарыяльныя дошкі – 34

помнікі дзеячам партыі і дзяржавы – 11

мемарыял Герояў – 1

помнік Вызвалення (танк) – 1

помнік лётчыкам – 1

помнік воінам-інтэрнацыяналістам – 1 

мемарыяльны комплекс “Азарыцкі лагер смерці” – 1

месца масавага знішчэння – 7

51 помнік уключаны ў дзяржаўны спіс нерухомых матэрыяльных гісторыка-культурных каштоўнасцей. 

З ліку матэрыяльных нерухомых аб’ектаў, унесеных у дзяржаўны спіс:

помнікі археалогіі – 15

помнікі гісторыі – 31

помнікі архітэктуры – 3

Штогод праводзяцца месячнікі па добраўпарадкаванню, рамонты помнікаў воінскай славы, гісторыі і архітэктуры.

У адпаведнасці з пастановай Міністэрства абароны РБ і распараджэннем Калінкавіцкага райвыканкама на помніках воінам, якія загінулі ў баях з фашыстамі на тэрыторыі раёна, устаноўлена 49 Дзяржаўных ахоўных знакаў воінскіх пахаванняў.

На ўсе гісторыка-культурныя каштоўнасці раёна заведзены і пры неабходнасці карэкціруюцца ўліковыя карткі і пашпарты аб’ектаў, згодна графіка, зацверджанага райвыканкамам, праводзяцца інспектарскія праверкі стану і выкарыстання аб’ектаў спадчыны, якія занесены ў спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей РБ.

27.01.2004 года Калінкавіцкім раённым выканкамам прынята рашэнне № 30 "Аб добраўпарадкаванні позняй палеалітычнай стаянкі першабытнаабшчыннага чалавека ў н.п. Юравічы Калінкавіцкага раёна Гомельскай вобласці». Пасля распрацаваны, адкарэкціраваны і ўзгоднены ва ўстаноўленым парадку генеральны план добраўпарадкавання тэрыторыі палеалітычнай стаянкі, эскізны праект мастацкага рашэння асяроддзя па добраўпарадкаванні аб'ектаў гісторыка-культурнага цэнтра ў н. п.Юравічы (выкананы ў верасні 2006г.).

У 2005 г. у Інстытуце гісторыі НАН Беларусі доктарам гістарычных навук А.Г. Калечыц распрацавана канцэпцыя стварэння музея пад адкрытым небам. Праект музея пад адкрытым небам “Стаянка першабытнага чалавека ў н.п. Юравічы” адобраны на пасяджэнні Беларускай рэспубліканскай навукова-метадычнай рады па пытаннях гісторыка-культурнай спадчыны пры Міністэрстве культуры РБ (Пратакол №144 ад 16.07.2008г.). 

Археалагічныя работы былі праведзены ў 2003-2010 гг. на тэрыторыі помніка “Сляды старажытнага горада. Эпоха Сярэднявечча”.

Юравіцкі комплекс былога калегіума езуітаў знаходзіцца на рэстаўрацыі з 2006 года.

За 2007 і 2010 гг. адноўлены ў першапачатковым выглядзе склеп і іншыя падвальныя памяшканні, перакрыцці падлогі, першая прыбудоўка храма, большая частка ахоўнай сцяны з брамай і вежамі, завершаны работы па будове кроквеннай сістэмы і часовага даху левага нефа, выкананы работы па цагляным муры сцен і будове цэнтральнага нефа касцёла.